Wat leer je op de kunstacademie wel en op andere opleidingen niet?
Een (onaffe) inventarisatie | graag aanvullen:

Omgaan met het ongewone, het onverwachte, het onbekende | Zintuigen gebruiken | Problemen oplossen zonder dat daar een handleiding voor is | Experimenteren | Het werk dat je maakt ben je zelf | Eigen dogma’s ter discussie stellen | Het toeval toelaten | Beginnen aan iets zinloos | Je eigenheid ontdekken en bewaren | Het ontwikkelen van lef | Alleskunner zijn | Simultaan oog hebben voor detail en totaalbeeld | Waardering voor oorspronkelijkheid | …

Geciteerd uit de publicatie Nooit Werkloos, mind-mapping pag 13 – 15
In opdracht van Fine Art ArtEZ onderzocht Het instituut welke bijdrage het kunstonderwijs levert aan een breed cultureel fundament van onze samenleving. De publicatie Nooit Werkloos wil een aanzet geven tot een discussie over het beeldend kunstonderwijs en over de positie en mogelijkheden van beeldend kunstenaars in de samenleving.

Hans Vermaak
 publiceert in At your service?, jaarboek van No Academy, Laboratory for Art & Society, 2011 een artikel over de inzet van kunstenaars in taaie vraagstukken. In Constructief afwijken rond taaie vraagstukken beschrijft hij o.a. het gevaar dat innovatie gereduceerd wordt tot iets tijdelijks, plaatselijks en leuks. Terwijl besmettelijk en gevaarlijk zijn beter is voor het vraagstuk.

Na afloop van een presentatie die ik onlangs gaf over Social Design op de Amsterdamse Rietveld Academie, sprak ik even na met een student die worstelde met de keuze van zijn afstudeerrichting. Hij twijfelde tussen design, het werken in een specifieke context, en autonome kunst, het werken vanuit je eigen fascinaties. Desgevraagd vertelde ik hem dat ik zeven jaar geleden koos voor de afstudeerrichting autonoom, juist vanwege mijn natuurlijke neiging tot het werken in context.

Bij het werken als social designer in taaie vraagstukken, is de context waarin gewerkt wordt zeer complex. Bij taaie problemen zijn pogingen om de complexiteit te reduceren door het analyseren, categoriseren en opsplitsen van het probleem niet succesvol gebleken in het genereren van oplossingsmogelijkheden. Juist het verhogen van de complexiteit, door nog meer factoren die van invloed zijn op het probleem te betrekken, biedt nieuwe mogelijkheden.
Autonome kunstenaars zijn in staat om uit dat complexe probleemveld de aspecten te kiezen waarmee ze aan de slag willen gaan. Deze subjectieve keuze op basis van eigen fascinaties en het vertrouwen en geloof in de eigen vorm, maakt de kunstenaar tot enthousiaste aanjager van een nieuwe kijk op het vraagstuk. Om van daaruit concrete situaties vorm te geven waarin onderzoek en interventies met betrokkenen mogelijk zijn.

Een van de lessen die me het meest is bijgebleven toen ik werd opgeleid tot autonoom kunstenaar aan de Rietveld academie is: In zijn boek Camera Lucida beschrijft de Franse filosoof Roland Barthes de perceptie van fotografie aan de hand van het duo concept van studium en punctum. Het studium is de rationele analyse van de informatie op een foto zoals de culturele, taalkundige en politieke interpretaties. Het punctum is het persoonlijke, emotionele punt in de foto wat je diept raakt en wat je ook precies kan aanwijzen.

De kracht van kunstenaars in de context van taaie problemen is dat ze in staat zijn persoonlijke verbinding te maken met specifieke punten in een complex probleem en van daaruit een nieuw handelingsperspectief voor betrokkenen kunnen ontwerpen.

You are cordially invited for a talk on Social Design by Tabo Goudswaard en André Schaminée thursday May 30th at 19.00h at the Rietveld Academy, Amsterdam.
Tabo graduated in 2009 from Fine Arts, Andre works as consultant at Twynstra Gudde and they take art to new places. Right into a domain where the artist meets consultancy and art can have a different effect: a direct social impact.
They do things differently. Why and how this works is what Tabo and Andre will discuss.
This talk and the follow-ups is intended to discover new possibilities and finding new contexts in which art now exists – and where it could exist outside the white cube and the black box.

At the international conference What Design Can Do, The New Institute, with André Schaminée of Twynstra Gudde and Tabo Goudswaard kicked off a public, practical research project on social design for wicked problems.

The term social design is used in different contexts for different (rhetorical) purposes. It features prominently, but in different meanings, in various heated debates and seems to suffer from conceptual erosion.
The research project should help designers and artists to come to terms with the qualities and methods of social design. Simultaneously, it should equip problem owners (or opportunity hosts) to collaborate with artists and social designers. The research project should also give constructive input to the public debate on social design. Social design here, is not taken as a separate design practice, but understood as a set of motivations, goals, means and methods that can be part of various design disciplines.

In the round table discussion held at WDCD, five experts took part that operate in different design domains. They all consider social design to be part of their practice: Emer Beamer, Kars Alfrink, Pieter-Jan Stappers, Alastair Fuad-Luke and Tabo Goudswaard.
The session helped to find terms to address the aspects we want to study and clarify during the project. The report of this round table session van be found here.

OPEN CALL
For the research project two open calls will be issued: One for primary stakeholders in wicked issues, and one for design teams that will work on them.
We will team them up, monitor the processes, reflect upon the projects with experts in a series of public sessions and publish online on this researchblog.